Proces facylitacji w Modelu 7U: FACYLITATOR • Magdalena Robak

Model 7U© powstał, by uporządkować proces pracy facylitatora korzystającego z filozofii i narzędzi podejścia Clean przy wspieraniu pracy grup i zespołów. Pokazuje kolejne etapy – od zdefiniowania zasad współpracy grupy po opracowanie Karty Projektu Zmian – oraz efekty, jakie na nich są osiągane. Zapraszam do cyklu mini-artykułów przedstawiających Facylitatora pracującego w Modelu 7U© i sam model 🙂

Faclitator pracujący w Modelu 7U© (SCHEMAT MODELU) to osoba wspomagająca proces wypracowywania rozwiązań przez grupę lub zespół, czerpiąca z filozofii i narzędzi podejścia Clean (WIĘCEJ o podejściu).

mini-podsumowanie: co daje podejście clean w procesie facylitacji?

Projektowanie doświadczeń pomagających wszystkim Uczestnikom procesu w optymalnym dla każdego z nich stopniu zaangażować się w poszukiwanie odpowiedzi.
Tworzenie warunków do pójścia przez grupę i każdego z Uczestników tylko i aż tak daleko, jak potrzebują i są gotowi pójść w danym momencie.
Prowadzenie procesu w sposób dający komfortową przestrzeń do zmiany i rozwoju, dzięki brakowi ingerencji w treść wypowiedzi Uczestników (nawet w postaci parafrazy), minimalizmowi stosowanych technik oraz pracy z metaforą.
Stosowanie modelu pracy pomagającego zintegrować racjonalność i uporządkowanie z intiucją i kreatywnością.
Uruchomienie inteligencji kolektywnej do poszukiwania rozwiązań. Modelowanie u Uczestników postawy i komunikacji pełnej uważności dla innych.

facylitator clean – przestrzeń do poszukiwania odpowiedzi i komfort psychiczny

DEFINICJA – PART 1
Facylitator pracujący w Modelu 7U projektuje doświadczenia tworzące bezpieczną, nieinwazyjną przestrzeń odkrywania przez Uczestników ich własnego rozumienia siebie, innych osób, sytuacji, otoczenia.
© Magdalena Robak

Facylitator to osoba neutralna wobec tematu, nie angażująca się w merytorykę: nie podpowiada rozwiązań, nie ocenia ich, nie decyduje, co zostanie wdrożone… „To po co jest, jeśli nie pomaga nam merytorycznie?” – możecie zapytać. Po to, żeby stworzyć warunki, które wesprą Was w znalezieniu własnych odpowiedzi i rozwiązań^[1].

Kluczową rolą facylitatora jest zaprojektowanie przebiegu i poprowadzenie PROCESU, dzięki któremu wszyscy LUDZIE z grupy / zespołu zaangażują się w opracowanie założonego PRODUKTU (Model 3P: Process – People – Product^[2]). Facylitator wspiera grupę w:

wypracowaniu zasad współpracy, które będą obowiązywały podczas spotkania,
doprecyzowaniu produktu, który ma zostać wypracowany,
przejściu przez proces z dbałością o to, by każdy mógł wnieść swój wkład,
upewnieniu się, że wszyscy akceptują wypracowany produkt,
opracowaniu konkretnego planu działań.

W Modelu 7U© facylitator przykłada szczególną wagę do tworzenia takiego środowiska i narzędzi pracy, w którym wszyscy Uczestnicy spotkania otrzymują bezpieczną przestrzeń do odkrycia swojego własnego rozumienia sytuacji oraz wyrażenia swoich opinii i odczuć.

Magdalena Robak

Kształtuje je własną postawą (ZNAM – o tym przeczytasz w dalszej części artykułu) oraz pomagając grupie wypracować zasady współpracy, które będą obowiązywać podczas spotkania (a może nie tylko…) i które sprzyjają wzajemnej uważności. Komfort psychiczny pracy w Modelu 7U© zapewniony jest także dzięki:

pracy z wykorzystaniem metafor: metafory są nośnikiem informacji, które w inny sposób mogłyby być trudne do odkrycia i ujawnienia,
stosowaniu Clean Laguage: pytań wręcz uniemożliwiających ocenę, narzucanie, interpretowanie czy inną ingerencję w wypowiedzi Uczestników (poniżej piszę o nich trochę więcej),
powiązanej z poprzednimi dwoma punktami uważności na Uczestników: umożliwieniu im pójścia tylko i aż tak daleko, jak potrzebują i są gotowi pójść w danym momencie, bez „wypychania” ich poza strefę komfortu.

facylitator clean – integracja struktury i kreatywności

DEFINICJA – PART 2:
Facylitator pracujący w Modelu 7U opierając się na strukturze pracy zwanej Kompasem Clean^[3], stosując specyficzne pytania Clean oraz zapraszając do współpracy przestrzeń fizyczną pomaga integrować logikę i uporządkowanie z intuicją i kreatywnością.
© Magdalena Robak

Praca w Modelu 7U© zawsze rozpoczyna się oraz kończy racjonalnie i pragmatycznie. Rezultat musi być konkretnie zdefiniowany, potrzebujemy także opracować dla niego kryteria sukcesu (mierniki, po których poznamy, że to właśnie ten produkt, który spełnia nasze potrzeby). Na końcu grupa wychodzi z konkretnym planem działań: harmonogramem pracy, podziałem odpowiedzialności, punktami monitoringu postępów (i innymi elementami, które uzna za ważne do opracowania).

Natomiast etapy środkowe (analiza aktualnej sytuacji, generowanie możliwości, identyfikowanie niezbędnych zasobów) realizowane są narzędziami uruchamiającymi kreatywność, sięgającymi do intuicji oraz myślenia abstrakcyjnego. Należy do nich praca z metaforą (słowem, obrazem, przestrzenią).

Maksymalne uruchomienie kreatywności i intuicji możliwe jest dzięki stosowaniu specyficznych Pytań Clean (Clean Language). W jednej z książek dotyczących Clean Coachingu autorka, pisząc o Clean Language, napisała o „papugowaniu” w odróżnieniu od często stosowanego w procesach rozwojowych „parafrazowania”^[4]. I rzeczywiście: facylitator Clean powtarza dokładnie słowa rozmówcy, dodając do nich tylko elementy przekształcające je w pytania (schematy pytań Clean) i w ten sposób pomaga zagłębić się w metaforę.

Można powiedzieć, że zadając pytania facylitator pracuje zgodnie z ideą improwizacji „Tak...i...”: w pełni akceptuje sposób myślenia rozmówcy i zachęca go do dalszego eksplorowania metafory.

Magdalena Robak

Poza samą formą pytań ważny jest też sposób ich zadawania, wyjątkowy rytm prowadzenia spotkania, uważność na moment, w którym znajdują się Uczestnicy, wrażliwość na balans pomiędzy spojrzeniem z bliska i z szerszej perspektywy oraz elastyczność w ramach zastosowanej struktury pracy z grupą.

facyliator clean – postawa pomagająca uwolnić wiedzę

DEFINICJA – PART 3:
Działając zgodnie z filozofią ZNAM^[5] (Zaufanie, Neutralność, Akceptacja, Minimalizm) Facylitator pracujący w Modelu 7 towarzyszy w eksplorowaniu metafor osobistych i kolektywnych, dzięki czemu pomaga uwolnić nieuświadomioną wiedzę Uczestników.
© Magdalena Robak

Środkowe etapy pracy grupy w Modelu 7U© to praca z metaforą. Metaforą osobistą każdego członka grupy oraz metaforą kolektywną, budowaną przez całą grupę, która integruje indywidualne przemyślenia i intuicje związane z daną sytuacją. Metafora jest dla nośnikiem informacji: wiedzy, przekonań, wartości, emocji, potrzeb… I tych świadomych, i tych nieuświadomionych.

Pytania Clean prowadzą Uczestników przez dialog z ich metaforyczną reprezentacją sytuacji. Dzięki temu ich rozumienie (siebie samych oraz wzajemne) rozszerza się i staje się pełniejsze.

Magdalena Robak

Facylitator pracujący w Modelu 7U© daje komfortową przestrzeń do eksplorowania metafor dzięki przyjęciu postawy ZNAM (więcej informacji o tej postawie w pracy menedżera znajdziesz w artykule Push vs Pull a ISO 9001. O co chodzi z tym angażowaniem?):

ZAUFANIU do procesu i Uczestników – oni wiedzą czego potrzebują, by być efektywnymi;
NEUTRALNOŚCI w używanym języku (nie narzuca, nie sugeruje, nie robi założeń, nie interpretuje, nie ocenia, nie parafrazuje);
AKCEPTACJI – szanuje odmienność wiedzy, postaw, wartości, doświadczeń i potrzeb;
MINIMALIZMOWI w stosowanych technikach i zachowaniu, bo im mniej będzie facylitatora tym więcej będzie Uczestników.

Prowadząc w ten sposób proces facylitator Modelu 7U© uczy także Uczestników nowego poziomu uważności na siebie samych i na siebie nawzajem. Kluczowe jest tu skoncentrowanie uwagi Uczestników na eksplorowaniu metafory własnej, innych osób i wspólnej (kolektywnej). Dlatego mówimy o prowadzeniu dialogu z metaforą.

model 7U©

Kolejny artykuł prezentujący podstawę pracy w Modelu 7U – UWAŻNOŚĆ – już niedługo 🙂

podziękowania

nauki Bogeny Pieskiewicz – Międzynarodowej Trenerki i Superwizorki Clean Coaching, twórczyni podejścia Clean Coaching Francophone™ i Modelu Dwóch Półkul Myślenia™ oraz autorki „Manuel de Clean Coaching” (wyd. francuskie: 2016), dzięki której poznałam metodę i nauczyłam się nią pracować,
spotkań rozwojowych i sesji superwizyjnych z facylitatorami Clean Coaching w Polsce, a szczególnie z Bartkiem Tymińskim – polskim trenerem-mentorem Clean, dzięki któremu utrzymałam swoją fascynację metodą, uzyskałam certyfikację i zaczęłam rozwijać się w przestrzeniach, których pierwotnie nawet nie przewidywałam: w pracy nie tylko z grupami, zespołami i organizacjami, ale także indywidualnej,
spotkań z praktykami podejścia Clean z Francji, Anglii i USA oraz książek, które napisali oni i inni praktycy metody (do tego grona należą m.in. Jennifer de Gandt, Caitlin Walker, Sarah Scarratt, Phil Swallow, Philippe Lemaire, Maurice Brasher, Matthieu Barbier, James Lawley & Penny Tompkins czy Carol Wilson),
oryginalnych prac Davida Grove – twórcy Clean Language, Clean Space i Emergent Knowledge,
moich własnych doświadczeń w prowadzeniu grup narzędziami pochodzącymi z „Clean Set” a także tymi, które sama tworzyłam.

PRZYPISY:

[1] Facylitator, pozostając neutralnym wobec opinii i decyzji grupy, przewodzi procesowi pracy. Jego działania powodują, że grupa jest w stanie korzystać z zaangażowania wszystkich jej członków i wypracowywać wartościowe rezultaty w optymalnym czasie. (http://www.wszechnica.uj.pl/pl/facylitator/)

[2] Czarnecka M., „Dobre spotkanie. jak to zrobić?”, http://frsi.org.pl/dobre-spotkanie-jak-to-zrobic/

[3] Kompas Clean pochodzi z autorskiego modelu pracy Clean Coaching Francophone™ i Modelu Dwóch Półkul Myślenia™ opracowanych przez Bogenę Pieskiewicz i zaprezentowanych w książce „Manuel de Clean Coaching” (wyd. francuskie: 2016)

[4] Dunbar A, „Clean coaching. The insider guide to making change happen”, 2017

[5] Model ZNAM został opracowany przez Bogenę Pieskiewicz (i zaktualizowany w 2017 roku we współpracy z Polskim Teamem Clean Coaching) w ramach jej autorskiego modelu Clean Coaching Francophone™